Gümrük Birliği Süreci ve Türkiye Ticaretine Etkileri nelerdir ?

Gümrük Birliği Süreci ve Türkiye Ticaretine Etkileri nelerdir ?

Türkiye ve dünya üzerinde teknolojik ve ekonomik gelişmeler son yıllarda olağanca hızıyla devem etmektedir. Globalleşmenin getirdiği rekabet ve dünya üzerinde ihtiyaçları her geçen gün büyütülen tüketim toplumları ve bu bağlamda şirketlerin hayatta kalabilmek adına Pazar paylarını büyütme çalışmaları dünya konjonktürünün şu andaki açılımı olarak açıklanabilir.
Son yıllarda yaşanan globalleşme sürecinde, uluslararası ticarette ürün, miktar,vergi ve finansman gibi kısıtlamaların olmadığı bölgesel ticari etkileşimin ve entegrasyonların olduğu bölgelere olan ihtiyacın fazlalaştığı gözlenmektedir.
Sanayileşmiş ve bu süreci devam ettiren ülkeler ekonomik devamlılıklarına daha fazla önem verdikleri için bu oluşumlara da daha fazla önem vermektedirler.
Ülkelerin ekonomik konumları gerek dünya çapında (Dünya Ticaret örgütü)gerek bölgesel  (Avrupa birliği) gibi oluşumlarla sürekli değişmektedir.
Bu süreçte Avrupa’da ki en önemli ekonomik bütünleşmenin adı Avrupa topluluğudur . Türkiye’nin AT sürecine katılımı, süreç analizi ve şu andaki ülke değerlerine etkileri bu makalemizin ana başlıkları olacaktır .Gümrük birliği süreci Türkiye için 1963 yılında yürürlüğe giren Ankara anlaşması için başlamış 1 ocak 1996 tarihinde tamamlanan anlaşma ile Türkiye ve AB yani gümrük süreci protokolü tamamlanmış ve 22 yıl süren oluşumun tamamlanması sağlanmıştır.GB anlaşması yalnızca işlenmiş tarım ürünleri ve sanayi ürünlerini kapsamakta diğer ürünleri kapsam dışında tutmaktadır.
Bahsedilen tüm sürecin başlangıcı ve davam etmesi Türkiye ticareti ve ekonomisi üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri olmuştur. Bunları aşağıdaki gibi inceleyebiliriz.

1.  Üretim Etkisi :

1.1       Ticari Yaratıcı Etkisi

Yaratıcı etki üretim bacağında üretim konusunda yüksek maliyetli alanların yerini daha verimli ülkelerin almasıdır . birlik içerisinde üye  ülkelerin düzenlemesi ile kota vergi uygulamaları ile birlikte ticarete konu olan malların fiyatları düşer ve üretim daha efektif hal alarak sağlanan katma değer artar .

 1.2       Ticari Yönlendirme Etkisi

Birlik üyesi olmayan diğer ülkelerden yapılan ticarette konana tarifeler  sonucu malların pahalı hale gelmesi ticaretin birlik içine kaymasına neden      olur. Buna birlikte yönlendirme etkisi denebilir.

 1.3       Tüketim Etkisi

 GB anlaşması doğrultusunda vergi avantajları sağlanmış ürünler ucuzladığı için tüketimi daha çok artmaktadır. Bu noktada birlik içi  üretim desteklenerek arttırılmaktadır. Birlikte için de üretim maliyetleri yukarda kaldığı müddetçe ithalat artmaktadır, buda birliğe uzun vadeli    negatif etkisi ile yansıyor olacaktır .

 1.4       Resmi Kamu –Gelirleri Etkisi

GB üyesi ülkeler arasındaki ticarette tarifelerin sıfırlanması resmi vergi kaybına yol açacaktır. Üçüncü ülkelere karşı uygulanan vergi tarifesi üye     olunmadan önceki tarifeden küçük olur ve bu ülkeden ithalat önemli ölçüde azalır . Bu durum hem olumlu hem olumsuz algılanabilir.

 1.5       Rekabet Etkisi

GB en önemli etkilerinden birini Rekabet etkisi olarak tanımlayabiliriz.Kamu teşebbüsleri arasında kusursuz iletişim , ticarette ki tüm kuralların ülkemize de aynen uygulanıyor olması, ihracatın gözetimi ve koruması, üretim kalitesinin arttırılması, haksız rekabetin ithalatta önlenmesi, rekabet kurulu gibi çalışmalar ülke ekonomisini daha ileri götürecek çok  önemli çalışmalardır. GB üyesi ülkelerde kotalar kalkınca birlik üye  ülkelerin dış ticarete ve rekabete açılmış olurlar. Böylece ülkeler arasında düşük verimli çalışan üreticiler ortadan kalkarak ülke daha rekabetçi bir  duruma geçerek dış pazarlarda daha başarılı bir duruma geçer ve  üretim  teşvikleri firmalar için artar hale gelerek ülkesel gelişimler devam eder.

Tuncay AKYOL
tuncay.akyol@tuncayakyol.com
http://tr.gravatar.com/tuncay1453